Veldwerk

Veldwerkfasen

Het veldwerk van de eerste meting van NEMESIS-3 werd uitgevoerd van november 2019 tot en met maart 2022. Dankzij de relatief lange veldwerkperiode was er voldoende tijd om contact te maken met potentiële respondenten. De periode werd bovendien verlengd doordat tijdens het veldwerk drie lockdown perioden plaatsvonden door de coronapandemie. Om de respons te optimaliseren omvatte het veldwerk drie fasen die hieronder worden toegelicht. Voor de tijd en medewerking van de respondent werd na het interview een financiële tegemoetkoming gegeven.

Eerste fase

In de eerste fase werd het eerste contact gelegd. Potentiële respondenten ontvingen een uitnodigingsbrief en een brochure. Hierin werden de doelen van de studie en de studieprocedures uitgelegd. In de brief was een incentive (financiële tegemoetkoming) van € 5 toegevoegd. Dit was bedoeld als persoonlijke motivatie om aan de studie deel te nemen. Eerdere ervaringen van het veldwerkbureau (I&O Research), en van andere Nederlandse veldwerkbureaus lieten zien dat het vooraf aanbieden van zo’n bedrag aan potentiële respondenten een positieve invloed heeft op de respons ^​2,3​. De brief en brochure bevatten een gratis telefoonnummer om aanvullende informatie te verkrijgen en een verwijzing naar de website voor respondenten van de studie. De website bevatte aanvullende informatie, zoals de verwerking van persoonsgegevens (privacy) en antwoorden op veelgestelde vragen.

Kort nadat de uitnodigingsbrief was verzonden, namen interviewers contact op met de geselecteerde personen. Zij vroegen toestemming voor het interview en maakten indien mogelijk een ​​afspraak voor het gesprek. Interviewers werden aangemoedigd om zoveel mogelijk aan de deur contact op te nemen. Van 77% van alle potentiële respondenten was er vooraf een telefoonnummer beschikbaar. In deze eerste fase probeerden interviewers meerdere bezoeken of telefoontjes te realiseren om contact te krijgen met een potentiële respondent. Zij deden dat op verschillende dagen van de week en op verschillende tijdstippen van de dag. Om de mogelijkheid te minimaliseren dat interviewers zich vooral op gemakkelijk te werven respondenten richten, kregen zij de potentiële respondenten telkens in kleine hoeveelheden aangeleverd. Deze respondenten moesten eerst worden benaderd voordat het veldwerkbureau adressen van nieuwe potentiële respondenten aanleverde. Dat gold ook voor de tweede fase van het veldwerk.

Tweede fase

In de tweede fase werd opnieuw contact opgenomen met degenen die in de eerste fase ‘zachte weigeraars’ waren, tijdelijk niet in staat waren om aan het gesprek deel te nemen, of niet bereikbaar waren. Ook werd een deel van de weigeraars door een andere interviewer benaderd. Voordat opnieuw contact werd gelegd, werd er een fraai vormgegeven ansichtkaart naar de potentiële respondenten gestuurd. Op de kaart werd opnieuw gevraagd om deel te nemen aan de studie. Er waren vijf verschillende ansichtkaarten voor specifieke redenen van herbenadering: twee voor verschillende redenen van weigering, één voor degenen die tijdelijk niet in staat waren, één voor degenen die niet bereikt konden worden en één voor degenen die corona als reden gaven om niet mee te doen. In deze fase werd men in principe aan de deur benaderd.

Derde fase

De derde fase was aan het eind van de veldwerkperiode en vond plaats van januari tot en met maart 2022. In deze derde fase werd van de resterende potentiële respondenten 33% willekeurig geselecteerd om opnieuw te worden benaderd. De overige 67% werd niet meer benaderd. In eerdere onderzoeken werd dezelfde ‘endgame’ strategie toegepast om de financiële middelen die voor deze fase nodig zijn zo efficiënt mogelijk in te zetten: in NEMESIS-2 ^​4​, NCS-R ^​5​ en ESEMeD ^​6​. Opnieuw werd een brief gestuurd naar de willekeurig geselecteerde potentiële respondenten. De financiële tegemoetkoming was nu verhoogd. Voor deze fase werden 25 interviewers geselecteerd die een voldoende hoge respons in de voorgaande fasen hadden behaald en zij werden voor hun inzet extra betaald. Harde weigeraars uit fase 1 of fase 2 werden niet opnieuw benaderd.

Verschillen in respondenten per veldwerkfase

Onderzocht is of er verschillen waren tussen respondenten die in de verschillende veldwerkfasen zijn geïnterviewd. De resultaten lieten zien dat er een aantal verschillen waren tussen respondenten die deelnamen aan fase 1 en fase 2. Degenen die deelnamen aan fase 2 hadden vaker een baan, woonden vaker zonder partner, en woonden vaker in de stad dan degenen die deelnamen aan fase 1. Ook waren zij minder vaak hoog opgeleid en waren zij minder vaak 65 jaar of ouder. Vergeleken met fase 1 hadden de respondenten uit fase 3 minder vaak het hoogste opleidingsniveau. Er waren geen significante verschillen tussen fase 2 en fase 3 respondenten.

De respondenten uit de verschillende fasen zijn ook vergeleken wat betreft het vóórkomen van psychische aandoeningen ooit in het leven en in de afgelopen 12 maanden. Er zijn geen verschillen voor de drie categorieën van psychische aandoeningen (stemmings-, angst-, en middelenstoornissen). Met andere woorden: de moeilijker te overtuigen respondenten uit fasen 2 en 3 hadden niet vaker of minder vaak psychische aandoeningen dan de respondenten uit fase 1. In deze analyses werd rekening gehouden met verschillen in demografische kenmerken en of het interview voor of tijdens de coronapandemie plaatsvond.

Corona

Door de coronapandemie moest het veldwerk van de eerste meting van NEMESIS-3 drie keer tijdelijk worden stilgelegd tijdens de eerste twee veldwerkfasen: van half maart tot eind augustus 2020, van half januari tot begin april 2021, en van half december 2021 tot half januari 2022. Reeds benaderde potentiële respondenten kregen een brief om hen te informeren dat ze na de lockdown opnieuw zouden worden benaderd. Daarnaast konden reeds gemaakte afspraken voor een interview tijdens de tweede en derde lockdown worden omgezet in een video-interview. Alleen speciaal getrainde interviewers mochten een video-interview afnemen. Ook mocht dit alleen met respondenten die geschikt werden geacht voor dit medium. Uit een korte pilot bleek dat het mogelijk was om dergelijke interviews af te nemen en dat er goed contact mogelijk was met de respondent tijdens zo’n gesprek. Bij Resultaten veldwerk kunt u hier meer over lezen. Daarnaast kregen de interviewers aanvullende instructies over het naleven van de maatregelen met betrekking tot corona. Zo kregen zij een gezichtsmasker en desinfectiemateriaal om zichzelf en de respondent te beschermen. Tijdens de coronapandemie werd bij de uitnodigingsbrief ook een flyer gevoegd over hoe het face-to-face interview op een veilige manier kon plaatsvinden.

Interviewers

Het veldwerk startte met 102 professionele interviewers. De interviewers werden begeleid door drie medewerkers van het veldwerkbureau I&O Research te Enschede. Selectiecriteria voor interviewers waren: ervaring met systematische face-to-face dataverzameling, ervaring met gevoelige onderwerpen en het vermogen om een ​​goede respons te krijgen blijkend uit andere studies. Interviewers moesten minimaal 25 jaar oud zijn. Tijdens een driedaagse cursus in oktober 2019 werden interviewers  door het NEMESIS-team getraind in het afnemen van het diagnostische instrument, de CIDI, en de aanvullende vragenlijst. Door het veldwerkbureau werden zij getraind in het motiveren van potentiële respondenten om deel te nemen aan het onderzoek. Interviewers moesten een aantal testinterviews met behulp van uitgeschreven casussen afnemen voordat ze daadwerkelijk aan het veldwerk konden beginnen.

Tijdens het veldwerk had het veldwerkbureau regelmatig contact met de interviewers. Om de interviewers gemotiveerd te houden en hen te informeren over de voortgang van het veldwerk ontvingen ze in de loop van de tijd meerdere nieuwsbrieven.

Kort voor de eerste herstart van het veldwerk in september 2020 werd voor de interviewers een bijeenkomst van een halve dag georganiseerd (drie bijeenkomsten met circa 30 deelnemers per groep). Hierin werden de veldwerkprocedures en delen van het diagnostisch instrument en de aanvullende vragenlijst opgefrist. Ook werden wat voorlopige onderzoeksresultaten gepresenteerd, werden veldwerkproblemen besproken, werden er tips uitgewisseld over het verbeteren van de respons, werden coronamaatregelen tijdens het interview besproken en werden de nieuwe coronavragen die tijdens de veldwerkperiode aan het interview waren toegevoegd toegelicht. Interviewers die slechts een beperkt aantal interviews hadden gedaan kregen een ééndaagse training. Degenen die één van deze bijeenkomsten niet konden bezoeken, werden online getraind. Kort voor de tweede herstart van het veldwerk in april 2021 werd een 2 uur durende online bijeenkomst georganiseerd voor de interviewers (vier bijeenkomsten), met min of meer dezelfde onderwerpen als de vorige bijeenkomst.

Om verschillende redenen is een deel van de interviewers in het eerste jaar gestopt met werken. Daarnaast had het veldwerk een achterstand opgelopen door de uitbraak van de coronapandemie. Daarom zijn er in september 2020 40 nieuwe interviewers getraind met een driedaagse cursus.

Kwaliteitscontrole

Het NEMESIS-team en het veldwerkbureau hebben het veldwerk gedurende de gehele dataverzamelingsperiode intensief gevolgd. Interviewers controleerden voor de start van elk interview of ze met de juiste persoon uit de steekproef spraken. Het veldwerkbureau controleerde dit maandelijks nogmaals voor alle nieuw geïnterviewde respondenten op basis van het geslacht en de leeftijd. Daarnaast werden opmerkingen van de interviewers bij de vragenlijst beoordeeld. Ook het antwoordpatroon op bepaalde belangrijke vragen werd bekeken. Per interviewer werden verschillende zaken in de gaten gehouden, zoals responspercentage, interviewduur, aantal bevestigende antwoorden op de screener-vragen waarmee het diagnostische instrument start, en de beoordeling van het interview door de respondent.

Het diagnostisch instrument de CIDI begint met een screener sectie met kernvragen over psychische aandoeningen. Respondenten die vragen hieruit bevestigend beantwoorden, krijgen de secties over de afzonderlijke aandoeningen voorgelegd. Het is belangrijk de antwoorden op de vragen uit de screener sectie te monitoren. Er kan namelijk een leer-effect plaatsvinden waarbij een interviewer de gewoonte krijgt om delen van het interview over te slaan door screener-vragen negatief in te vullen. Dit resulteert dan in een daling van het vóórkomen van psychische aandoeningen gedurende de veldwerkperiode ^​7​. Dit is ook de reden waarom interviewers zowel per interview, interviewduur als wervingstijd werden betaald. Betaling alleen per voltooid interview kan er namelijk toe leiden dat interviews gehaast worden afgenomen, dat de screener-vragen negatief worden beantwoord en dat een laag responspercentage wordt verkregen omdat interviewers de neiging hebben zich te concentreren op makkelijk te werven respondenten ^​4​. Voor NEMESIS-3 werd geen enkel bewijs gevonden voor een afname van de prevalentie gedurende de veldwerkperiode.

Verder werden controles bij de respondenten zelf gedaan. Binnen twee weken na het interview kreeg 20% ​​van de respondenten een korte vragenlijst toegestuurd om na te gaan of er daadwerkelijk een interview had plaatsgevonden, of er gebruik was gemaakt van een laptop en antwoordkaarten, om de lengte van het interview te controleren en om nogmaals de evaluatie van het interview na te vragen. Interviewers werden tijdens de veldwerkperiode verschillende keren geïnformeerd dat al deze kwaliteitscontroles werden uitgevoerd. Deze monitoring van gegevens gaf geen reden om te twijfelen aan de kwaliteit van de interviews.

Toekomstige meetmomenten

Na de eerste meting zijn nog twee meetmomenten gepland, elk drie jaar na het vorige interview. De dataverzameling van de tweede meting van NEMESIS-3 start in januari 2023. Om respondenten betrokken te houden bij de studie, wordt tussen de meetmomenten door contact met hen onderhouden. Zo worden kerst- en verjaardagskaarten verstuurd (inclusief adreswijzigingskaart). Ook ontvangen ze digitale nieuwsbrieven over de studie (7 tijdens de uitvoering van de eerste meting). Verder is er een website voor respondenten met informatie over de voortgang van het veldwerk en enkele onderzoeksresultaten.