Onderwerpen in NEMESIS-3

De CIDI begint met een screening sectie met kernvragen over verschillende psychische aandoeningen. Op de eerste meting hadden deze vragen betrekking op het hele leven, op de vervolgmetingen ging het over de periode sinds het vorige interview. Als deelnemers vragen hieruit bevestigend beantwoorden, krijgen ze de secties over de afzonderlijke aandoeningen voorgelegd. Deze secties zijn steeds op een vergelijkbare wijze opgebouwd en bevatten elk vragen over de volgende elementen:

• De aanwezigheid van symptomen van de psychische aandoening ooit in het leven/sinds het vorige interview
• De hoeveelheid last of hinder die een respondent ooit in het leven/sinds het vorige interview van de klachten had
• Het aantal episoden of de duur van de klachten ooit in het leven/sinds het vorige interview
• De aanwezigheid van de klachten in de afgelopen 12 maanden
• De mate van hinder van de klachten in de afgelopen 12 maanden op verschillende terreinen
• Het aantal dagen in de afgelopen 12 maanden niet in staat om normale bezigheden uit te voeren vanwege de klachten
• Het beloop van de klachten gedurende het hele leven/sinds het vorige interview
• Het zorggebruik ooit in het leven/sinds het vorige interview en in de afgelopen 12 maanden vanwege de klachten

Uit de antwoorden valt af te leiden of voldaan wordt aan de criteria van een psychische aandoening. De interviewer of deelnemer krijgt hier geen informatie over. Het bepalen van de diagnoses wordt gedaan door de NEMESIS-onderzoekers met behulp van rekenregels die de criteria van de DSM volgen.

Om de deelnemers niet onnodig te belasten, is de CIDI waar mogelijk ingekort. Vragen werden alleen weggelaten als ze: 1) niet nodig zijn om de aanwezigheid van een aandoening vast te stellen of de prevalentiecijfers niet of nauwelijks beïnvloeden, en 2) niet zijn gebruikt voor publicaties op basis van de data van NEMESIS-2.

Een ​​voorbeeld: volgens de DSM-IV mogen symptomen van een psychische aandoening niet volledig te wijten zijn aan een fysieke oorzaak zoals lichamelijke ziekte, een letsel, of het gebruik van drugs, alcohol of medicatie. In de CIDI 3.0 die in NEMESIS-2 werd gebruikt, werden vragen over deze fysieke uitsluitingsregel gesteld. Een clinicus beoordeelde daarna de antwoorden op deze vragen om te zien of er inderdaad sprake was van fysieke uitsluiting. Dit was bij vrijwel geen enkele deelnemer in NEMESIS-2 het geval. In NEMESIS-3 zijn deze vragen over de fysieke uitsluiting daarom weggelaten.

In twee secties van psychische aandoeningen zijn aanpassingen doorgevoerd in de doorwijzigingen van vragen. Ten eerste kreeg in NEMESIS-2 iedereen die ooit in het leven drugs had gebruikt, de vragen over de symptomen van de betreffende drugs. In NEMESIS-3 is hier een doorverwijzing ingevoegd zodat alleen deelnemers die ooit of sinds het vorige interview vaker dan één keer per maand een specifieke drug hebben gebruikt, de vragen over de symptomen kregen. Consultatie van experts bevestigde dat deze wijziging hoogstwaarschijnlijk de validiteit van het vaststellen van deze aandoeningen verhoogt. Ten tweede zijn enkele doorwijzigingen in de sectie Depressieve stoornis gewijzigd. In NEMESIS-3 worden deelnemers die niet voldoen aan de kernsymptomen van een depressieve stoornis langer in de sectie gehouden. Met deze aanpassing kan in de toekomst subklinische depressie beter worden bestudeerd dan in NEMESIS-2 het geval was^{​​3​​}.

Voordat een vraag werd verwijderd of een doorverwijzing werd aangepast in de oorspronkelijke CIDI 3.0 die in NEMESIS-2 werd gebruikt, hebben we het effect ervan op de prevalentiecijfers binnen de dataset van NEMESIS-2 bekeken. Dat effect was slechts klein en niet significant. De verschillen in de prevalentiecijfers ooit in het leven en in de afgelopen 12 maanden vóór en nadat we de CIDI 3.0 hadden ingekort, staan weergegeven in de tabel.

De CIDI 3.0 is ontwikkeld voor het bepalen van DSM-IV aandoeningen. Voor NEMESIS-3 is de CIDI op sommige punten aangepast zodat ook DSM-5 aandoeningen bepaald kunnen worden. Zo zijn er wijzigingen aangebracht in de zogenaamde rekenregels die een aandoening definiëren.

Aanpassingen zijn met name gedaan in de sectie Alcohol en de sectie Drugs. Zo kent de DSM-5 een nieuw clusteringscriterium van 2 of meer symptomen in dezelfde periode van 12 maanden. Dit nieuwe clusteringscriterium is nu ook opgenomen in de CIDI. Om de lengte van het interview te beperken, werden voor drugstoornissen de vragen over clustering voor maximaal twee drugs bepaald. Als een respondent meer dan twee drugs gebruikte, waaronder cannabis, dan hadden de vragen over clustering altijd betrekking op cannabisgebruik én op de drug die de meeste problemen veroorzaakte. Het nieuwe DSM-5 symptoom over ‘hunkering’ (‘craving’) was al opgenomen in de CIDI 3.0. We hoefden hier dus geen symptoomvraag aan de CIDI toe te voegen.

In de DSM-5 is de beginleeftijd van ADHD verhoogd van 7 naar 12 jaar. Ook in de aangepaste CIDI-versie wordt daarom nu gevraagd naar aanwezigheid van ADHD-symptomen vóór de leeftijd van 12 jaar in plaats van 7 jaar.

De belangrijkste veranderingen in de rekenregels betroffen zowel het weglaten als het toevoegen van symptomen en criteria, evenals aanpassingen in de classificatie van bepaalde aandoeningen.

Zo is in de DSM-5 het criterium ‘problemen met justitie’ verwijderd uit de rekenregels voor alcohol- en drugstoornissen en is ‘rouw’ niet langer onderdeel van de bepaling van een depressieve stoornis. Daarentegen is het symptoom ‘hunkering’ toegevoegd om alcohol- en drugstoornissen vast te stellen. Daarnaast zijn enkele diagnostische categorieën samengevoegd. De DSM-5 introduceert bijvoorbeeld de diagnose persisterende depressieve stoornis, die de DSM-IV-categorieën chronische depressie en dysthymie combineert. Deze waren binnen NEMESIS-2 al gedefinieerd en zijn nu in de rekenregels samengevoegd.

Ook is de classificatie van agorafobie aangepast. Waar deze in de DSM-IV uitsluitend werd gezien in samenhang met paniekstoornis, kunnen agorafobie en paniekstoornis in de DSM-5 als afzonderlijke diagnoses worden gesteld. Dit betekende dat de criteria voor agorafobie moesten worden herzien, zodat deze nu vergelijkbaar zijn met de rekenregels voor andere fobieën.

De meeste wijzigingen zijn doorgevoerd in de rekenregels voor alcohol- en drugstoornissen. Naast het weglaten van ‘problemen met justitie’ en het toevoegen van ‘hunkering’ zijn de symptomen van misbruik en afhankelijkheid samengevoegd en is een nieuw clustercriterium geïntroduceerd.