Scholieren van 12 tot en met 16 jaar vulden de Strength and Difficulties Questionnaire (SDQ) in1. Op deze pagina beschrijven we verschillen tussen groepen en vergelijken de cijfers uit 2023 met eerdere jaren.
Lees aan het einde van deze pagina meer over gebruikte begrippen en methodewijziging.
Totaal en naar geslacht
Onder scholieren van 12 tot en met 16 jaar komen hyperactiviteit/aandachtsproblemen (37,3%) en emotionele problemen (25,1%) het vaakst voor, gevolgd door gedragsproblemen (19,9%) en problemen met leeftijdsgenoten (18,3%). Meisjes rapporteren bijna vier keer zo veel emotionele problemen dan jongens. Ook gedragsproblemen, hyperactiviteit/aandachtsproblemen en totale problemen komen vaker voor onder meisjes dan jongens.
Leeftijd
Er zijn een aantal verschillen tussen leeftijdsgroepen en het hebben van mentale problemen. Zo rapporteren 12-jarigen meer gedragsproblemen dan 16-jarigen en hebben 15-jarigen vaker hyperactiviteit/aandachtsproblemen dan 16-jarigen. Verder rapporteren 12-jarigen minder vaak problemen met leeftijdsgenoten dan de andere leeftijdsgroepen (verschil met 16-jarigen is niet significant). Daarnaast zien we voor emotionele problemen kleine, niet significante verschillen tussen de leeftijden.
Schoolniveau
Vmbo-scholieren rapporteren vaker gedragsproblemen dan Havo- of Vwo-scholieren. Verder rapporteren Vwo-scholieren minder vaak problemen met hyperactiviteit dan Vmbo- en Havo-scholieren. Ook problemen met leeftijdsgenoten verschilt significant tussen de schoolniveaus, met het grootste verschil tussen Vmbo-b/k- en Vwo-leerlingen. Voor emotionele problemen zijn er geen significante verschillen tussen de schoolniveaus. Over het algemeen rapporteren Vmbo-b/k-scholieren meer mentale problemen dan scholieren van de andere schoolniveaus.
Herkomst
Scholieren met een Nederlandse herkomst rapporteren vaker hyperactiviteit/aandachtsproblemen dan scholieren met een niet-Nederlandse herkomst. Daarentegen rapporteren scholieren met een niet-Nederlandse herkomst vaker gedragsproblemen en problemen met leeftijdsgenoten.
Vergelijking met eerdere jaren
In 2023 rapporteren meer scholieren van 12 t/m 16 jaar emotionele problemen dan in 2017 en 2019. Vergeleken met 2021 is het percentage scholieren met emotionele problemen in 2023 iets gedaald, maar dat verschil is niet significant.
Gedragsproblemen en hyperactiviteit/aandachtsproblemen onder scholieren namen toe tussen 2017 en 2021. Tussen 2021 en 2023 zien we voor deze problemen een kleine maar niet significante toename.
Problemen met leeftijdsgenoten nam toe tussen 2017 en 2021. Na 2021 blijft het percentage scholieren dat problemen met leeftijdsgenoten rapporteert ongeveer gelijk. Dit geldt voor jongens en meisjes.
Tot slot is het percentage leerlingen met een hoge score op de totale problemen tussen 2017 en 2023 toegenomen. Deze toename is voornamelijk te zien tussen 2017 en 2021 en verschilt niet tussen 2021 en 2023.
Geslacht
In 2021 rapporteerden meer meisjes en jongens emotionele problemen dan in 2019. Deze toename was het sterkst onder de meisjes. Tussen 2021 en 2023 zien we een daling, maar deze is alleen significant voor de meisjes.
Bij meisjes zien we een kleine, niet significante, toename in gedragsproblemen en hyperactiviteit tussen 2021 en 2023. Bij jongens zien we in deze periode geen significante toename voor gedragsproblemen, maar wel voor hyperactiviteit/aandachtsproblemen.
Voor de laatste jaren is het beeld voor jongens en meisjes ongeveer hetzelfde als het gaat om problemen met leeftijdsgenoten en totale problemen.
Methodewijziging
In 2023 zijn er een aantal veranderingen geweest in de vragenlijst en de manier waarop deze is afgenomen. Dit kan invloed hebben gehad op de resultaten. De uitkomsten van 2023 en de vergelijkingen met eerdere jaren moeten daarom voorzichtig worden geïnterpreteerd (Lees meer).
Begrippen
Strength and Difficulties Questionnaire (SDQ): stellingen over het gedrag en gevoelens van leerlingen over het laatste half jaar. De stellingen zijn onderverdeeld in verschillende mentale problemen: emotionele problemen, gedragsproblemen, hyperactiviteit/ aandachtsproblemen, problemen met leeftijdsgenoten en totale problemen (som van de vier hiervoor genoemde mentale problemen).
- 1.Goodman R, Meltzer H, Bailey V. The strengths and difficulties questionnaire: A pilot study on the validity of the self-report version. Vol. 7, European Child and Adolescent Psychiatry. Springer; 1998. p. 125–130.