In 2023 had 3,1% van de leerlingen van 12 t/m 16 jaar tenminste één keer in het leven lachgas gebruikt, 2,0% in het laatste jaar en 0,9% in de laatste maand. Dit is een forse daling vergeleken met de eerste meting in 2015. De grootste daling vond plaats tussen 2019 en 2021, maar ook in 2023 lijkt de daling zich voort te zetten. Ook in andere groepen, zoals studenten1, uitgaanders2 en volwassenen, is het aantal gebruikers van lachgas gedaald. Het onderzoek onder uitgaanders liet echter wel zien dat degenen die lachgas gebruikten, in 2023 ongeveer twee keer zoveel ballonnen per keer gebruikten als in 2020 (gemiddeld 10,3 versus 5,4 ballonnen)2. Ook ons onderzoek laat zien dat er een kleine groep scholieren is die intensief gebruikt (10 of meer ballonnen per keer).
Mogelijk heeft de daling in het aantal gebruikers van lachgas te maken met toegenomen kennis over de gezondheidsrisico’s van het gebruik (lees meer). Ook is het moeilijker geworden om aan lachgas te komen. Lachgas is namelijk per 1 januari 2023 op de Opiumlijst geplaatst. Daarmee is het bezit en de verkoop van lachgas om als drug te gebruiken verboden. Voor het verbod werd lachgas nog openlijk verkocht in de publieke ruimte, zoals op feesten en festivals. Dat is nu niet meer toegestaan waardoor de beschikbaarheid sterk is afgenomen. Dit onderzoek laat zien dat de daling in het lachgasgebruik onder scholieren zich al enkele jaren voor het verbod heeft ingezet. Dit komt waarschijnlijk doordat er in de aanloop naar de daadwerkelijke invoering al veel media-aandacht was voor het verbod op lachgas en de gezondheidsrisico’s van het gebruik.
Methodewijziging
In 2023 zijn er een aantal veranderingen geweest in de vragenlijst en de manier waarop deze is afgenomen. Dit kan invloed hebben gehad op de resultaten. De uitkomsten van 2023 en de vergelijkingen met eerdere jaren moeten daarom voorzichtig worden geïnterpreteerd (Lees meer).
- 1.Nuijen J, Verweij A, Dopmeijer J, van Wamel A, Schouten F, Buijs M, et al. Monitor Mentale gezondheid en Middelengebruik Studenten hoger onderwijs. Trimbos-instituut; 2023.
- 2.Van Beek RJJ, Monschouwer K, Schutten F, den Hollander W, Andree R, van Laar M. Het Grote Uitgaansonderzoek 2023. Uitgaanspatronen, middelengebruik, gezondheid en intentie tot stoppen of minderen onder jongeren en jongvolwassenen. Utrecht: Trimbos-instituut; 2024.