Alcohol
Alcohol

Vergelijking met eerdere jaren

Deze pagina gaat dieper in op de veranderingen van alcoholgebruik onder leerlingen vergeleken met eerdere jaren. 

Lees aan het einde van deze pagina meer over gebruikte begrippen en methodewijziging.

Totaal

Vergeleken met 2003 (84,2%) hebben in 2023 (39,6%) minder 12- tot en met 16-jarigen ooit alcohol gedronken. In de periode 2003-2015 is er een duidelijke daling geweest. Daarna was het percentage tot 2021 stabiel rond de 45%, maar is in 2023 opnieuw gedaald naar 39,6%. Het alcoholgebruik in het laatste jaar en de laatste maand volgen een vergelijkbaar patroon over de jaren. Het alcoholgebruik lijkt in 2023 ook lager dan in 2019, maar dit verschil is alleen significant voor alcoholgebruik ooit in het leven.

Geslacht

Als we het alcoholgebruik vergelijken met eerdere jaren, zien we voor jongens en meisjes hetzelfde beeld.  Dit geldt voor het alcoholgebruik ooit in het leven, in het laatste jaar en in de laatste maand.

Leeftijd

Het percentage leerlingen dat alcohol heeft gebruikt (ooit, laatste jaar, laatste maand) is voor alle leeftijden lager in 2023 dan in 2003. Tussen 2021 en 2023 is met name een daling zichtbaar onder de 13-jarigen (ooit en laatste jaar) en onder de 16-jaren (ooit, laatste jaar, laatste maand). Juist bij deze leeftijden leek het alcoholgebruik iets hoger in 2021, dit lijkt een tijdelijke kleine toename te zijn geweest.

Dronkenschap

Het percentage leerlingen dat ooit of de laatste maand dronken is geweest, is in 2023 lager dan in 2003. Deze daling heeft met name plaatsgevonden in de periode 2003-2017. Sindsdien schommelen de percentages. Voor jongens en meisjes is een vergelijkbare trend te zien (zie hier de tabel). Na uitsplitsing van de trends in dronkenschap (ooit, laatste maand) naar leeftijd, blijkt dat er voor alle leeftijden geen duidelijke verandering is tussen 2021 en 2023.

Binge drinken

Het percentage van alle leerlingen dat in de laatste maand heeft ‘gebinged’ is in 2023 lager dan in 2003. Deze daling heeft met name plaatsgevonden in de periode 2003-2015. Daarna bleef het percentage vergelijkbaar tot 2021, maar in 2023 is het opnieuw gedaald. Voor jongens en meisjes is een vergelijkbare trend te zien (zie hier de tabel). Als we kijken naar de verschillende leeftijden, zien we dat het percentage scholieren dat binge-drinkt tussen 2021 en 2023 met name gedaald is onder de 13-jarigen en de 16-jarigen. Juist bij deze leeftijden leek het binge drinken ook iets hoger in 2021, er lijkt hier sprake te zijn geweest van een kleine tijdelijke toename.

Het binge drinken onder de leerlingen die alcohol drinken is tussen 2003 en 2021 toegenomen, maar is in 2023 weer gedaald. Deze trend is vergelijkbaar voor jongens en meisjes en voor de verschillende leeftijdsgroepen.

Startleeftijd

De gemiddelde leeftijd waarop leerlingen voor het eerst alcohol gebruiken is in 2023 (12,9 jaar) hoger dan in 2003 (12,0 jaar). Tussen 2003 en 2019 nam de startleeftijd geleidelijk toe, waarna het in 2023 licht is gedaald. De gemiddelde leeftijd waarop leerlingen voor het eerst wekelijks alcohol gebruiken is in 2023 (13,8 jaar) weer terug op het niveau van 2003 (13,7 jaar). In de tussenliggende jaren is deze startleeftijd wel iets hoger geweest. Deze trends zijn vergelijkbaar voor jongens en meisjes (zie hier de tabel).

Methodewijziging
In 2023 zijn er een aantal veranderingen geweest in de vragenlijst en de manier waarop deze is afgenomen. Dit kan invloed hebben gehad op de resultaten. De uitkomsten van 2023 en de vergelijkingen met eerdere jaren moeten daarom voorzichtig worden geïnterpreteerd (Lees meer).

Begrippen
Ooit: Tenminste 1 keer ooit in het leven.
Laatste jaar: In het jaar voorafgaand aan het onderzoek.
Laatste maand: In de maand voorafgaand aan het onderzoek.
Binge drinken: het drinken van 5 glazen of meer bij één gelegenheid.

Aanvullende informatie

Hoe te verwijzen

    Rombouts, M., Morren, K., van Dorsselaer, S., Tuithof, M., Monshouwer, K. Peilstationsonderzoek Scholieren 2023. Alcohol.
    .
    Geraadpleegd op: 15 november 2024. Trimbos-instituut, Utrecht.